به گزارش مشرق، عيد فطر يکي از دو عيد بزرگ اسلامي است که در روز اول ماه شوال برگزار مي‌شود. مسلمانان پس از يک ماه روزه و عبادت پروردگار، چشم به راه اين روز بزرگ مي‌باشند و اين‌روز را جشن مي‌گيرند. عيد فطر بدرقه‌اي است بر ماه رمضان.

عید فطر نیز چونان دیگر مناسک و اعیاد اسلامی با فرهنگ و آداب و رسوم ایرانیان در پهنه این سرزمین گره خورده است.

به همین دلیل در هر گوشه‌ای از این آب و خاک می‌توان مراسم ویژه این روز را به مشاهده نشست؛ مراسمی که ریشه در باورهای مردم این دیار نسبت به این جشن اسلامی دارد.

با اینکه نماز روز عیدفطر واجب نیست اما در صبح روز عیدفطر در همه روستاها و شهرهای ایران این نماز برگزار می‌شود و همه غسل کرده و جامه‌نو پوشیده در این نماز شرکت می‌کنند.

با مصوبه مجلس و تأیید شورای نگهبان از سال 91 تعطیلات عیدفطر در ایران نیز دو روز شده و امسال نیز با توجه به تقارن عید فطر با آخر هفته این تعطیلات سه روزه شده است.

عید فطر در استان‌های شمالی

خانواده‌های مازندرانی و گیلانی حس خوب عید فطر را از آخرین سفره افطار در شب عید تجربه می‌کنند، آنجا که براساس سنتی دیرین خود را مقید می‌دانند،‌ در کنار تمام اعضای خانواده افطار کنند. روز عید هم این دورهمی همچنان ادامه دارد، با این تفاوت که شهری‌ها به روستای محل تولد خود می‌روند و با پوشیدن لباس محلی و بردن غذای خود به طبیعت این روز را جشن می‌گیرند.

آداب و رسوم مردم آذربایجان شرقی در عید فطر

مردم متدین آذربایجان شرقی همه ساله در عید بزرگ فطر آداب و رسوم متنوع و زیبایی را با مراسم های مختلف در روستاها و شهرهای این استان برگزار می کنند.

مردم در عید سعید فطر که بزرگترین عید اسلامی است، پس از یک ماه روزه داری، استمرار مکارم اخلاقی و خصلت های نیکو به دنبال چیدن میوه های شاداب استجابت دعا هستند. آنها علاوه بر زینت دادن و آراستن خود به بهترین جامه ها و عفو و گذشت از دیگران، به دادن طعام و شیرینی و دیگر هدایا به یکدیگر مبادرت می کنند .

در روستاها و مناطق عشایر نشین این استان، عید فطر حساب ویژه ای دارد . قبل از اعلام عید فطر، عده ای افراد معتمد را به پشت بام ها می فرستند و آنها ساعتها منتظرند تا حلول ماه مبارک را ببینند و وقتی ماه دیده شد، معمولا معتمدان به چهره یک کودک معصوم یا مومن روزه دار نگاه می کنند و اعتقاد دارند که نگاه به صورت آدم های خوش طینت و مومن خوش چهره، خوش یمن خواهد بود .

درمیان عشایر آذربایجان شرقی، عید سعید فطر جذابیت بیشتری دارد، در این روز عشایر در اوبای بزرگ (چادر بزرگ) که معمولا گنجایش زیادی دارد دور هم جمع می شوند و با ذبح گوسفندان و درست کردن دیزی محلی نهار و شام را باهم می خورند و درکنار سفره پربرکت آنها نان گرم، شیر برنج، سرشیر ، خامه و لبنیات طعم دلچسبی دارد .

در عید فطر چرچی ها یا همان فروشندگان محلی دوره گرد به محل اوباها می آیند و انواع شیرینی های سنتی، لباس های رنگارنگ کودکانه و بافتنی های دستی را می فروشند و در بیشتر مواقع اجناس خود را با تولیدات عشایر معاوضه می کنند .

نگاه به آیینه و فرستادن صلوات بر محمد(ص) و آل محمد (ص) بعد از رویت هلال ماه به عنوان یک رسم دربین پیرمردان و پیرزنان روستاهای آذربایجان شرقی مرسوم است.

در روستاهای دامنه سهند نماز عید فطر دسته جمعی به پا می شود و پس از پایان نماز مردم به قبرستان ها می روند تا با قرائت فاتحه از خداوند متعال برای آمرزش رفتگان طلب مغفرت کنند و پس از آن بر سر سفره هایی که به نان های سنتی محلی، مرباهای خانگی و شیرینی های متنوع مزین است، صبحانه می خورند .

از جمله مراسم ویژه برخی از روستاهای آذربایجان شرقی این است که جوانان درب خانه ها را می کوبند و آمدن عید فطر را مژده می دهند و در این هنگام صاحبخانه به اندازه توانایی خود سنجد ، بادام ، گردو و سیب به آنها می دهد .

در برخی از روستاهای آذربایجان شرقی از جمله شهرستانهای شبستر، مراغه، اهر و شهر تسوج مراسم کیسه دوزی متداول است و در برخی از مناطق روستایی و شهری در روز پایانی ماه مبارک رمضان بعد از ادای فریضه مغرب و عشا، آیین خداحافظی ماه رمضان نیز برگزار می شود که شامل نمازهای مستحبی و دعاست .

در برخی از شهرها و روستاهای آذربایجانشرقی، اهالی محل به منزل افراد مومن می روند که موفق به ختم کلام الله مجید شده اند و از قاری قرآن تقاضا می کنند که بخشهایی از آیات نورانی را برای آنان باز خواند و برای دفع حوادث احتمالی دعا کند، همچنین مومنان به ویژه پیرمردان و پیرزنانی که باسواد هستند و کلام الله مجید را ختم کرده اند، دست خود را بر سر کودکان می کشند و دعا می کنند که آنها افراد مومن و متدینی بار آیند .

در برخی از مناطق روستایی استان و مناطق عشایر نشین بعد از ظهر عید فطر بازی های محلی برگزار می شود و مردم تا پاسی از شب به دید و بازدید می پردازند .

جشن در جشن در کردستان

عید فطر در میان مسلمانان اهل سنت کشورمان همچون استان کردستان، به جشن رمضان معروف است.

جشن رمضان در استان کردستان با اقامه نماز جشن در مساجد آغاز می‌شود و با دیدار بزرگ ترهای فامیل و عیادت از بیماران ادامه می‌یابد.

"نو جه ژن" تز دیگر مراسم مردم کردستان است این کلمه به معنی اولین عید است. در کردستان رسم است که مردم پس از پایان مراسم نماز عید فطر، به صورت دسته جمعی همراه با ماموستا؛ یعنی روحانی برای تبریک عید و حلالیت طلبی و یا «گردن ئازایی» به منازلی می روند که عزیزی از دست داده و سوگوار مرگ وی هستند و بالأخره روز عید فطر با همین دید و بازدیدها به پایان می رسد.

بسیاری از مردم استان کردستان پس از عید فطر طبق یک سنت دینی شش روز (شه شه لان) اول ماه شوال را به نیت مزید اجر و ثواب و نیز به منظور بدرقه ماه مبارک رمضان دوباره روزه می گیرند.

 مردم کردستان مانند سایر مسلمانان اهل سنت روزه مستحبی «شه شه لان» را مستند به حدیثی از نبی مکرم اسلام می دانند که براساس آن هرکس شش روز نخست پس از عید فطر را روزه بدارد، مانند کسی است که همه سال  و در حدیث دیگری همه عمر را روزه دار بوده باشد. این حدیث در منابع مهم روایی اهل سنت از جمله مسلم، ترمذی، ابی داود، بیهقی و طبرانی وارد شده است و مورد قبول همه مسلمانان اهل سنت جهان است.

گیلان و مازندران در عید سعید فطر:

در استان مازندران و گیلان مردم اعتقاد دارند که شب عید فطر همه اعضای خانواده باید در کنار هم باشند و با هم افطار کنند. افرادی که در شهر زندگی می کنند در روز عید به روستای محل تولد خود می روند و با پوشیدن لباس محلی و بردن غذای خود به طبیعت این روز را جشن می گیرند. یکی دیگر از نشانه های عید فطر در مازندران و گیلان رفتن به زیارت اهل قبور و دادن آش نذری است. همچنین مردم خیر مازنی و گیلک در این روز به ایتام و فقرا نیز کمک می کنند.

عید فطر در یزد:

عيد سعيد فطر بين مردم استان دارالعباده يزد نيز همچون تمام بلاد مسلمين از اهميت ، ارزش و قداست والايي برخوردار است.

جايگاه اين روز سراسر رحمت، بركت و نور در استان يزد موجب شده است تا از چند روز قبل خانواده ها براي برگزاري مراسم آن لحظه شماري كنند.

 نظافت منازل، خريد لباس نو، تهيه شيريني و ميوه هاي تازه فصل و برنامه ريزي براي ديد و بازديد در اين روز از جمله مقدمات براي حلول عيد سعيد فطر و بزرگداشت آن در بين مردمان مومن اين استان است.

 با اعلام روز اول ماه شوال و فرارسيدن عيد سعيد فطر،مردم پس ازعمل مستحبي غسل و پوشيدن لباسهاي نظيف و معطر در سطح محله ها ومناطق مختلف تكبيرگويان راهي مصلاي اقامه نماز عبادي سياسي و شكوهمند اين روز مبارك مي شوند.

مردم با ورود به مصلاي نماز عيد فطر ضمن مصافحه و تبريك اين عيد بزرگ به هم براي اقامه نماز آماده مي شوند.

رسم اين است كه قبل از اقامه نماز عيد ، مكبر و مجري اين مراسم چندين مرتبه ذكرهاي وارد شده اين روز را بلند قرائت و نمازگران نيز با او تكرار مي كنند.

 مهمترين اين ذكرها گفتن'الله اكبر، لااله الاالله، صلوات بر محمد و آل محمد (ص)' و خواندن دعاي سلامت امام زمان (عج) است.

از قديم الايام رسم بر اين بوده است كه كساني كه نذر و نيازي دارند با تهيه شيريني، آن را در محل برگزاري نماز عيد فطر و قبل ازاقامه نماز بين مردم توزيع مي كردند.

 طبخ آش معروف به حضرت'ابوالفضل العباس(ع) و توزيع آن در صبحگاه عيد بين مردم از ديگر آداب و رسوم قديمي اين روز در بين يزديهاست.

در اكثر مناطق استان براساس يك سنت ديني وارزشي، مردم بلافاصله پس از اتمام نماز عيد سعيد فطر و قبل از رفتن به منازل خود، بر سرقبور مطهر شهيدان رفته و با به همراه بردن خيرات از قيبل خرما، شيريني و گل، ياد شهدا و گذشتگان خود را گرامي مي دارند.


 شستن قبور شهدا و اموات، قرائت آيات كلام وحي و ذكر ادعيه از ديگر مواردي است كه در اين روز صورت مي گيرد.

مردم مومن استان يزد در ادامه آداب و رسوم خود در اين روز مبارك به ديد و بازديد بزرگترها و ريش سفيدان خانواده و محل سكونت خود مي روند و اين عيد را به آنها تبريگ مي گويند.

 برگزاري جشنهاي اسلامي شامل مولودي خواني و مديحه سرايي همراه با دعوت اقوام و بزرگان فاميل از ديگر آداب حسنه اين عيد بزرگ اسلامي است كه در بين يزديها رايج است.

 در بين زنان يزدي نيز رسم است كه در روز عيد سعيد فطر بصورت دسته جمعي به خانه فردي كه جلسات ختم قرآن مجيد در طول ماه مبارك رمضان در منزل او برگزار شده است مي روند و با دادن هديه و شيريني، از او تقدير مي كنند.

 دربرخي از مناطق استان نيز بانواني كه در جلسه ختم قرآن مجيد ماه رمضان سوره  ' اخلاص'به نامشان ختم شده است در روزعيد فطر از ديگر زنان محل دعوت و با شيريني از آنها پذيرايي مي كنند.

يزديها، در پايان روز، اين تولد دوباره را تا پاسي از شب به شكرانه حضورشان در يك ماه ميهماني خدا و انجام عبادات و ترك معصيتها به شادي و شادماني مي گذارنند.

عید بندگی در کرمان:

کرمانی‌ها همانند سایر مسلمانان در روز عید فطر هم نماز عید فطر به جا می‌آورند و با دادن فطریه به یاری نیازمندان می‌شتابند. آنها همچنین پس از نماز به دیدار خانواده‌هایی که به تازگی عزادار شده‌اند می‌روند و به آنها تسلیت می‌گویند. زیارت اهل قبور و دید و بازدید اقوام و آشنایان از دیگر آداب روز عید فطر در کرمان است.

جالب است بدانید، سید محمد علی گلاب زاده مورخ و پژوهشگر کرمانی در مورد عید فطر در کرمان قدیم نکات جالبی را نوشته که در ادامه می خوانید: طبق عکس هایی که در اسناد تاریخی کرمان مشاهده شده است در اواخر دوران قاجار و اوایل پهلوی نماز عید فطر به امامت امام جمعه ی شهر کرمان مرحوم حاج میرزا رضای احمدی در مسجد جامع برگزار می شده است. از جمله مراسمی که در زمان مرحوم حاج میرزا رضای احمدی برگزار می شد، همراهی و معیت جمعیت زیادی از مردم کرمان از منزل ایشان تا مسجد جامع بود.

علاوه بر همراهی مردم ، قاریانی در اطراف مرحوم حاج میرزا رضای احمدی او را همراهی می کردند بدین گونه که از هر طرف وی سمت چپ، راست، جلو و پشت سر او دو نفر قرار می گرفتند و با قرائت قرآن او را همراهی می کردند.

از جمله اصطلاحاتی که در تبریک عید فطر بکار برده می شده است جمله ی " طاعات و عبادات قبول" بوده که افراد نیز جواب می دادند "ما فقط دهنی بستیم و روزه ای نگرفتیم" .

 البته سنت دیگری نیز وجود داشته است بدین گونه که  عده ای به عنوان بدرقه ی ماه مبارک رمضان سحر عید را بیدار می شدند و  با خوردن سحری ، این گونه ماه رمضان را بدرقه می کردند.

مردم ساوه و عید فطر:

مردم خداجوی این خطه، پس از اقامه نماز فطر و پرداخت فطریه به نیازمندان و قبل از رفتن به منازل خود، بر سرقبور مطهر شهیدان رفته و با توزیع خیرات یاد شهدا و گذشتگان خود را گرامی می‌دارند. در این روز خانواده‌هایی که به تازگی فردی را از دست داده اند با برگزاری آیین سنتی «نوعید» که شامل فاتحه خوانی و توزیع مواد غذایی بین افراد مستحق است، برای فرد درگذشته طلب مغفرت می کنند. از دیگر آیین مردم ساوه در روز عید سعید فطر، فرستادن عیدی توسط تازه داماد به خانه نامزد خود است. مطابق این سنت دیرینه در روز عید فطرتازه داماد، عیدانه نامزدش شامل میوه های فصل ، پارچه لباسی، یک تکه جواهر و شیرینی را به خانه پدر عروس می برد.

شیراز در روز عید فطر:

روز عید فطر هر ساله برای مردم شیراز روز جشن و سرور است که در آن به حمد و ثنای خدای بزرگ می‌پردازند.

عید فطر در سیستان و بلوچستان:

روز عیدسعیدفطر از روزهای مهم در نواحی مختلف سیستان و بلوچستان به شمار می رود. در این روز مردم لباس نو می‌پوشند و پس از ۳۰ روز روزه داربودن در محل‌هایی به نام «عیدگاه» جمع می شوند و نماز عیدفطر برپا می‌کنند و فطریه می‌دهند و پس از آن به خانه باز می گردند.

دید و بازدید از اقوام و خویشان، بجای آوردن صله رحم و تبریک عید فکطر به آنها از جمله کارهایی است که مردم سیستان و بلوچستان انجام می‌دهند.

با توجه به زمان بر بودن دوخت البسه سوزن دوزی شده، زنان بلوچی در ماه رمضان به محض فراغت از کار منزل تا عصر به دوخت و دوز و «سوزن دوزی» لباسهای مخصوص عید فطر خود و فرزندانشان مشغول می شوند بنابراین چند روز مانده به پایان ماه مبارک رمضان شهرهای بزرگ و مراکز خرید در بلوچستان به طور چشمگیری شلوغ می‌شوند و مردم شهرهای کوچک و روستاها برای تهیه ملزومات عید، خود را به شهرها می‌رسانند .

در شب پایانی ماه مبارک رمضان زنان بلوچ با تهیه و آماده کردن حنا که معمولاً حنای محلی آن منطقه است، خود را برای مراسم حنا بندان آماده می کنند. در این مراسم که شب قبل از عید فطر برگزار می شود، با همکاری زنانی که مهارت خاص در طراحی دست با حنا دارند، نقش‌های مختلف و زیبایی را بر روی دست‌های زنان و دختران این استان می‌کشند.

مردم خوزستان و عید فطر:

عید فطر برای مردم خوزستان از جمله عیدهای بسیار مهم و معنوی است و مردم این استان هر ساله با چراغانی شهرها فرارسیدن این عید بزرگ را به همگان نوید داده و تبریک می‌گویند.

در این روز جوانان با ظاهری آراسته در بین مردم حاضر می‌شوند و مردم که از چند روز قبل خود را برای این روز آماده کرده‌اند در این روز، پس از اقامه نماز عید فطر به برگزاری آیین‌های این روز می‌پردازند.

مردم خوزستان عید فطر را در کنار اعضای خانواده و دوستان سپری می‌کنند و پس از رفتن به قبرستان‌ها و خواندن فاتحه برای اهل قبور، برای تبریک عید به خانه همسایه‌های عزادار محله خود می‌روند و برای آنان دعای سالی خوش و بی‌مصیبت می‌کنند.

همچنین بازدید از بزرگان محله از دیگر برنامه‌های این روز سعید است.

در این روز مبارک درب خانه‌های مردم خونگرم خوزستانی به روی همه باز است و در هر خانه‌ای سفره‌ای رنگین پهن است. همچنین در میان عشایر خوزستان نیز مردم با «هوسه» و پایکوبی کوچه‌های محلات را طی می‌کنند و به سراغ بزرگ محله و قبیله رفته و در مضیف (مکان پذیرایی) گرد هم می‌آیند. برخی در این مجلس به شعرسرایی می‌پردازند و ترنم شنیدن صدای شعرهای شعبی (شعرهایی با زبان گفتار) به گوش می‌رسد. در این روز برخی از مردم به پخش شیرینی و شربت در مجالس و محافل و کوچه و بازار می‌پردازند.

هرمزگانی ها و عید سعید فطر :

برای مردم هرمزگان عید فطر اهمیت ویژه ای دارد و مردم این منطقه بر این باورند که غذای روز عیدفطر برای کسانی که روزه بوده‌اند مزه دیگری دارد که روزه‌خواران هرگز طعم آن را نخواهند چشید.

به دلیل اهمیت این عید مردم این استان تا ۳ روز بعد از عید هم فرارسیدن یان روز را به هم تبریک و شادباش می‌گویند.

سرزدن به یکدیگر و بجای آوردن صله رحم و پذیرایی با صبحانه عید شامل چای ، برنج و گوشت و یا حلیم از رسوم مردم این استان است.

درجزیره قشم در روز عیدفطر و پس از ادای نماز عید سفره گسترده‌ای پهن می‌شود و از نمازگزاران پذیرایی می‌شود. همچنین در شهرستان رودان بیشتر نانوایی‌ها دو روز قبل از رسیدن عیدفطر به پخت شیرینی‌ها و کلوچه‌های محلی برای پذیرایی عید مشغول می‌شوند.

آئین‌های اهل تسنن خراسان شمالی در عید فطر

این عید در میان اقوام و مذاهب مختلف خراسان شمالی با کیفیت و آداب خاصی برگزار می شود اما آنچه که در بین تمامی آنها مشترک است، برگزاری نماز عید فطر در صبح روز عید است.

آداب عید فطر تقریبا در بین تمامی اقوام کرمانج، ترک و تات خراسان شمالی با اندکی تغییر، مشترک است اما ترکمن های خراسان شمالی عید فطر را با تغییرات و ضمائم بیشتری برگزار می کنند.

در بین ترکمن های اهل سنت تلاش برای رؤیت هلال ماه اهمیت بیشتری دارد و به آن "آی گورمک" می گویند.ترکمن های خراسان شمالی معتقدند اگر کسی با پایان یافتن ماه رمضان، هلال ماه شوال را در آسمان مشاهده کند به اندازه کسی که تمام روزهای ماه رمضان را روزه گرفته؛ ثواب می برد و به همین دلیل نیز در روز پایانی ماه رمضان بسیاری از افراد حتی کهنسالان به پشت بام ها رفته و سعی در رؤیت هلال ماه می کنند.

با رؤیت هلال ماه رمضان و اعلام عید فطر ترکمن های خراسان شمالی در ابتدا اقدام به پرداخت زکات فطریه خود که از سوی امام جماعت تعیین می شود؛ می کنند و آن گاه لباس های نو و پاکیزه خود را پوشیده و به ملاقات اقوام و برادران خود می روند تا با یکدیگر برای برپایی نماز عید فطر به عیدگاه بروند.

پیش از بیرون رفتن ترکمن های خراسان شمالی برای برپایی نماز عید فطر رسم است که در خانه افطار می کنند و بر اساس سنت ها افطار آنها چند دانه خرما است که به صورت تاق می خورند یعنی سه، پنج و یا هفت عدد خرما می خورند.

پس از آن ترکمن ها در دسته های چند نفری به سوی عیدگاه که زمینی صاف در طبیعت است می روند تا در آنجا نماز بگذارند که رفت و برگشت به عیدگاه نیز خود دارای آدابی است؛ به عنوان مثال رسم بر این است که با پای پیاده از یک راه به عیدگاه بروند و از راه دیگر بازآیند چرا که معتقدند رسول گرامی اسلام نیز چنین می کرد.

در عید سعید فطر زنان زحمتکش و نجیب ترکمن صبح زود برای پذیرایی از مهمانان شیرینی های مخصوص از جمله :پشمه، چاپادی، قتلمه، قطاب و نان روغنی درست می کنند تا بعد از مراسم نماز عید فطر برای  دید و بازدید مهمانان سفره پذیرایی آماده باشد، در روز عید فطر سفره های غذا در تمام خانه های ترکمن های خراسان شمالی پهن بوده و درب این خانه ها نیز به روی همه باز است و هر که به در این خانه ها آید بدون این که نام و نشانش پرسند به داخل دعوتش می کنند و از طعامی که بر روی سفره چیده شده؛ به او نیز می دهند. 

همچنین در این روز دید و بازدید از بزرگان قوم و خویشاوندان نیز یکی دیگر از رسوم اهل سنت خراسان شمالی محسوب می شود.
 
پرداخت زکات فطره و فطریه به نیازمندان جامعه طبق احکام شرعی بویژه به افراد بی‌بضاعت فامیل نیز انجام می‌شود.
 
اقوام ترکمن در استان خراسان شمالی حدود 120 هزار نفر هستند.

آداب رسوم عید فطر در برخی کشورهای جهان

در صبح عید سعید فطر با ما همراه باشید تا با آداب و رسوم این عید بندگی در دیگر کشورهای جهان آشنا شوید:

عید فطر در افغانستان:

در افغانستان سه روز تعطیل رسمی برای عید فطر در نظر گرفته شده است. این عید دارای تقدس زیادی برای مردم افغانستان است. معمولا مردم برای عید لباس های نو خریده، کودکان و نوجوانان به دست های خود حنا می بندند و عده ی زیادی از مردان و تعداد کمی از زنان برای نماز در مساجد جمع می شوند.

در این سه روز همسایه ها برای دید و باز دید به خانه های یکدیگر می روند و عید را به هم تبریک می گویند. دید و بازدید ها به گونه ای است که وقتی کسی به خانه ی دیگری رفت، دیگری نیز حتما باید به خانه ی او بیاید و اگر چنین نکند عمل او بی احترامی به شخص مقابل پنداشته می شود.

در بعضی  از روستاها مراسم عید به صورت دسته جمعی برگزار می شود به گونه ای که زنان روستا با پخت نوعی نان به همراه همسران و کودکان خود در خانه ی بزرگ روستا جمع می شوند.
 
مردم عراق در عید فطر:

یکی از چیزهایی که عید فطر را در عراق از دیگر کشورهای اسلامی متمایز می کند، پخت شیرینی«کلیجه» به صورت دسته جمعی است. برای پخت این شیرینی اعضای خانواده دور هم جمع شده و شیرینی می پزند. این شیرینی با ترکیبی از آرد، روغن، شکر مخلوط با خشکبار، خرما و کنجد تهیه می شود. پس از آن در قالبهای کوچک و بزرگ ریخته و مادر خانه آنها را در داخل فر قرار می دهد.

 در روز عید مردم که برای عید و بازدید به خانه های هم می روند، این شیرینی را به مناسبت آنکه فصل سرما باشد یا گرما با نوشیدنی گرم یا سرد میل می کنند. مردم عراق درجنوب بصره، بر اساس عادت قدیمی در کوچه ها و محله های خود برای ایجاد مهر و محبت جمع شده و غذای مخصوص«المطبک» را که از گوشت و برنج درست شده با هم می خورند. این آداب و رسوم را از آبا و اجداد خود به ارث برده اند و در ایام عید فطر و عید قربان از این غذا استفاده می کنند. این آداب و رسوم، رسم کشورهای جزیره عربی، نجد و حجاز بوده است و در عربستان و کویت همچنان ادامه دارد.

عید فطر در کشور تونس:

در تونس عید فطر با حلوی آغاز می شود. این نام شیرینی ای است که مردم از اجداد خود از صد سال پیش یاد گرفته و به یکدیگر یاد داده اند. به مناسبت عید زنان تونسی شیرینی هایی با نامهای« المقروض، الغریبه، الباقلاوه، المحشی و الصمصه» درست می کنند.بسیاری تونسی ها در این روز، طبقهای شیرینی خود را با یکدیگر مبادله می کنند و هنگام مهمانی رفتن از شیرینی های یکدیگر تناول می کنند.

اهالی روستای صفاقس، در این روز بر اساس آداب و رسوم خود ماهی شور درست می کنند و در روز اول عید می خورند. تونسی ها عید فطر را عید صغیر می نامند به دلیل اینکه اعتقاد دارند این برای کودکان است، زیرا بزرگترهابرایشان لباسهای عید، کفش و اسباب بازی می خرند و به آنها عیدی می دهند.

عید فطر در لیبی

مردم لیبی در روز عید، لباسهای سنتی خود را می پوشند و با همان لباسهای سنتی خود به مساجد و به دید و بازدید اقوام خود می روند. در روز عید مردم شیرینی های « البقلاوه، المقروض و الغریبه» می پزند و آب انار و آبمیوه های دیگر می نوشند.

مردم سوریه و عید سعید فطر

مردم سوریه در ساعات اولیه روز عید نماز خود را در مسجد جامع اموی و یا دیگر مساجد برپا می کنند و پس از آن به زیارت اهل قبور رفته و بر سر مزار اموات خود، قرآن تلاوت می کنند. مردم سوریه به ویژه در روستاها طبق آداب و رسوم خود اقوام و خانواده ها به دور هم بر سر یک سفره که مملو از غذاها، خواراکی ها و شیرینی های محلی است، جمع می شوند.

 این شیرینی ها شامل«المزالیقات، الملیحی، قطایف و فطایر» می شود. در شهرها و استانهای سوریه،مرردم علاوه بر شیرینی ها از کیکها م نوشیدنی هایی لذت می برند که به مدت طولانی آن را تناول نکرده بودند که شامل السندوات، القشه، المحاشی و الکبب می شود. دمشقی ها مثلی دارند که می گویند دهه اول ماه مبارک رمضان«للمرق»، دهه دوم« للخرق» و دهه سوم«لصر الورق» است و به این معنی است که دهه اول به آبگوشت خوری، دوم خریدن لباس و دهه سوم به خوردن شیرینی جات اختصاص دارد.

عربستان در عید سعید فطر

مردم عربستان بر اساس عادت و آداب و رسوم همیشگی خود صبح روز عید فطر قهوه، چای، انواع آبمیوه ها و خرماها را تناول می کنندو پس از آن یکی از مشهورترین خوردنی ها که از برنج و گوشت «الکبسه» درست شده می خورند. از عادت های اهل مکه خوردن شیرینی«المنار» بعد از نماز عیدفطر است که همسرانشان تهیه کرده اند.

عمان و عید سعید فطر

عید سعید فطر در کشورهای حوزه ی خلیج فارس نیز از رنگ و بوی خاصی برخوردار است. در این کشورها، روز عید فطر درهای کاخ برای دیدار از پادشاه یاامیر آن سرزمین باز است. مردان این مناطق پس از اقامه ی نماز با یکدیگر رو بوسی میکنند. مراسم رو بوسی در این کشورها سنت خاصی دارد.

مردم کویت و عید سعید فطر

کشور کویت تنها کشوری است که  مردم برای عید فطر هفت شبانه روز را به جشن گرفتن می پردازند. در این روز ها تمامی مغازه ها با پرچم هایی مخصوص عید زینت داده می شوند .

تمامی منازل و مغازه ها و حتی شرکت ها نیز از قبل تمیز شده اند و بوی عود از همه جا به مشام می رسد. در این روز ها مردم به عید دیدنی اقوام و آشنایان می روند و همگی لباس هایی نو که برای این عید خریداری کرده اند ، می پوشند.

مردم فلسطین و عید سعید فطر

مردم فلسطین، عید فطر را در میان خون و مرگ جشن می گیرند، ولی با این وجود مادرها در خانه ها شیرینی می پزند. پناهندگان فلسطینی در روز عید بر سر مزار اموات و شهدای خود می روند و برایشان قرآن تلاوت می کنند.

یکی از اعضای خانه برای کودکان اسباب بازی های ارزان قیمت می خرد و به آنها هدیه می دهد تا شاید خنده را برلبان کودکان خود بیاورد.

مردم سودان و عید فطر:

مردم کشورهای عربی و اسلامی، عید فطر را به عنوان یکی از برزگترین اعیاد اسلامی خود جشن می گیرند و با آداب و رسوم خاصی به استقبال عید فطر می روند.

مردم سودان در نیمه ماه مبارک رمضان با خانه تکانی کردن خود را برای عید آماد می کنند. زنان در خانه انواع کیک و شیرینی های محلی را می پزند و بعد از نماز عید به مساجد برده و به میان مردم و افراد کهنسال و کودکان تعارف می کنند. بعد از نماز عید فطر مردم به دیدن بیماران و افراد کهنسال می روند. ساعتهای اول عید به دید و بازدید اقوام و همسایگان اختصاص دارد. بعد از ظهر روز عید بعد از نماز ظهر و خوردن ناهار، مردم بر سر مزار اموات خود می روند.

 

عید فطر در کشور مصر :

مسلمانان مصر مانند دیگر مسلمانان جهانعید سعید فطر را گرامی می دارند، آنها یک هفته قبل از فرا رسیدن عید فطر به استقبال این روز می روند و مراسم خاصی که میراث گذشتگان آنها است و با گذشت زمان نیز آن را حفظ کرده اند را برگزار می کنند.

مسلمانان مصر جشن و سرور خاصی در عید سعید فطر دارند که میراث گذشتگان آنها به شمار می رود. یک هفته قبل از شروع عید سعید فطر خیابانها و کوچه های این کشور رنگ و بوی خاص عید را به خود می گیرند و بازارهای مختلف از ازدحام و شلوغی خاص عید برخوردار می شوند .

مسلمانان مصری در عید سعید فطر برای کودکان خود لباس و کفش می خرند و حتی جوانان نیز به خرید لباس نوی عید می پردازند.

شب عید فطر مصریها آوازهای خاصی که یکی از آنها " ای شب عید " است را می خوانند، این آواز که از سروده های قدیمی مصر باستان به شمار می رود ریشه در افسانه ها و اساطیر دارد.

خواندن سرودها و آوازهای گروهی در این ایام به همراه برخی از آداب و رسوم و حرکات خاص، از زمان فراعنه سرچشمه گرفته است و اینک با گذشت قرنها همچنان آن را حفظ کرده و در عید فطر برگزار می کنند.

زنان و دختران مصری یک روز قبل از فرارسیدن عید فطر شیرینی های خاص این روز را تهیه می کنند و هنگامی که به عید دیدنی می روند، آن را به دیگران و همسایگان هدیه می دهند و یا شب عید فطر به همراه گوشت، میوه، سبزی و شیرینی به خانواده های نیازمند می دهند تا آنها نیز این روز را به شادی و شعف سپری کنند.

مصریها پس از اینکه نماز عید فطر را برپا کردند و لباس نوی عید پوشیدند، بر اساس تعالیم دینی به دیدار دوستان و نزدیکان خود می روند و فرارسیدن عید فطر را به یکدیگر تبریک و تهنیت می گویند و طی این دیدار دوستان خود را برای یک وعده غذایی دعوت می کنند . سپس به دیدار اموات در قبرستان می روند و برای آنها دعا می خوانند.

شادی و شعف کودکان در این ایام بسیار زیاد است، آنها لباسهای رنگی خود را می پوشند و از صبح بسیار زود به خیابانهای محل خود در شهر یا روستا می آیند تا همراه خانواده های خود به باغها و بوستانها بیایند و یک روز عید و یا بیشتر را در این اماکن سرسبز سپری کنند. بیشتر مصریها در شهرهای ساحلی اسکندریه به تفریح می پردازند و غمهای خود را فراموش می کنند.

برگزاری مراسم عروسی در این روز بسیار شایع است. کودکان در این روز هدیه عید دریافت می کنند.

در این ایام بازیهای مختلف چون بازی با چوب و آتش بازی بسیار رایج است و همه در آن شرکت می کنند . برگزاری مسابقه و جشنواره های ورزشی از سوی جوانان در این روز به اوج خود می رسد و همه افراد سعی می کنند که این روز را به بهترین نحو سپری کنند.

عید سعید فطر در کشور ترکیه: مردم یمن و عید سعید فطر

در یمن مسلمانان به انتظار رؤیت هلال ماه در مساجد می مانند، با حلول ماه مبارک رمضان به یکدگر تبریک و تهنیت می گویند، سپس از گلدسته های مساجد، رادیو و تلویزیون صدای اذان برمی خیزد و آغاز ماه رمضان را جشن می گیرند و مردان به مساجد رفته و سرودهای دینی را که از ماهها پیش آماده کرده بودند، از طریق بلندگوهای مساجد می خوانند .

زنان در این ایام غذاهای خاص ماه رمضان را تهیه کنند و در رقابتی سالم با یکدیگر غذاهای مختلف را تهیه می کنند . بسیاری از آنها قبل از آغاز ماه مبارک رمضان به نظافت خانه ها و تمیز کردن آن می پردازند و برای اینکه مایحتاج ایام رمضان را تهیه کنند، به بازارها می روند و سعی در ایجاد جوی روحانی دارند. در بسیاری از روستاها مردم خانه های خود را با گچ و حنا که از مناطق خاصی در کوههای یمن استخراج کرده اند، رنگ می زنند و محله خود را به سبک سنتی می آرایند. سفره های رمضان در این ایام از غذاها و نوشیدنیهای زیادی برخوردار است، آنها بهترین غذا را برای افطار آماده می کنند.

مسلمانان یمن با خرما، آب یا قهوه افطار می کنند، بعد برای ادای نماز به مساجد می روند و سپس به منزل آمده و غذاها می خورند. می توان گفت سفره های افطاری جایگاه خاص و پیشرفته ای میان سفره های دیگر در کشورهای عربی دارد، عموما سفره های آنها خالی از شفوت که از نان خاص و ماست تهیه شده و از شربه که از گندم با شیر و شکر یا گوشت ساخته شده است، نیست. اما غذاهای دیگری چون کبسه، سلته، عصیده، سوسی از بهترین غذای یمنیها به شمار می رود. شیرینیهای این ایام از اهمیت به سزایی برخوردار است که طی یکسری فعالیتهای تجاری از هند به یمن آمده که معروفترین آنها بنت صحن، روائی، کنافه، عوامه، قطائف، شعوبیه، بسبوسه و حتی باقلوا است.

در روزهای ماه رمضان تقریبا خیابانها و بازارها خالی است و شبها تمام بازارها باز است و تجارت در آنها صورت می گیرد و این مسئله منجر به ازدحام شدید در بازارها و خیابانها می شود. در این زمان بسیاری از رستورانها باز هستند و میزهای خود را با انواع حلواها آراسته کرده اند و از مسلمانان پذیرایی می کنند.

زمان کار کارمندان یمنی از ساعت 10 صبح تا 15 عصر است و ساعت کارهای غیر اداری نیز از ساعت 21 تا 1 بامداد است که به نظر می رسد در این ساعات شب فعالیت بیشتر از روز است، به طوری که این ایام فرصتی برای مرخصی کارمندان به شمار می رود تا با داشتن کار کم با خانواده های خود به سفر بروند.

کودکان بی صبرانه منتظر فرا رسیدن ماه رمضان هستند تا مانند بزرگان روزه بگیرند . بسیاری از آنها در مقابل نزدیکان وانمود می کنند که روزه هستند اما مخفیانه می خورند چون توانایی روزه گرفتن ندارند تنها تظاهر به روزه داری می کنند. در این ایام شبکه های مختلف برنامه های خاصی برای کودکان اعم از مسابقات دینی، فرهنگی و علمی و سریال و فیلم نمایش می دهند.

مناسبتهای اجتماعی چون برگزاری جشن عروسی و دیگر جشنها در این ایام ممنوع است، چرا که این ماه، ماه توبه و استغفار است و جشنها زمانی برای لهو و لعب به شمار می روند. مسلمانان بیشتر وقت خود را به تلاوت قرآن و خواندن کتابهای حدیث و فقه می گذرانند، به طوری که فعالیتهای ورزشی و فرهنگی در ماه رمضان در یمن کاهش چشمگیری پیدا می کند، آنها سعی می کنند به جای هر کاری، فعالیتهای خیرخواهانه داشته باشند .

کنار گذاشتن اختلافات و بخشیدن یکدیگر از اموری است که در این ایام بسیار زیاد است، زیرا مسلمانان سعی می کنند تا روحانیت این ماه را حفظ کنند، مسلمانان یمن آرزو می کنند که ای کاش همه سال ماه رمضان بود تا مردم با برادری و الفت در کنار یکدیگر زندگی می کردند.

با وجودی که شبکه های مختلف مسلمانان را برای سحری از خواب بیدار می کند، اما وجود سحرگو پدیده ای است که با فرا رسیدن ماه رمضان دیده می شود. مسلمانان سحری را نیز با همسایه ها و نزدیکان خود می خورند، در سحری از غذاهای خاصی چون فول با آب میوه می خورند.

با پایان رسیدن ماه رمضان اندوه و حزن تمام وجود آنها را فرا می گیرد که از ماه رحمت و مغفرت خداحافظی می کنند و گاهی با خواندن شعرهایی احساس خود را ابراز می کنند. اما با فرا رسیدن عید سعید فطر آنها به استقبال این روز می روند، بهترین لباس خود را می پوشند و با شیرینی به دیدن خانواده، دوستان و نزدیکان خودمی روند و به یکدیگر به ویژه کودکان هدیه می دهند.

عید فطر در امارات :

عيد فطر و قربان از بزرگترين‌اعياد مردم امارات عربي متحده وديگر ساكنان مسلمان اين كشور محسوب مي‌شود.

مسلمانان مقيم امارات نيز هر يك به شيوه خاص كشور خود عيد فطر را جشن مي‌گيرند.

شهروندان اماراتي در آخرين روزهاي ماه مبارك رمضان با خريد لباس نو و تغيير برخي از لوازم منزل به استقبال عيد سعيد فطر مي‌روند.

بر اساس يك سنت ديرينه مردم امارات عيد را در كنار اعضاي خانواده، دوستان و ديگر مسلمانان با شكرگزاري به درگاه خداومند سپري مي‌كنند.

مسلمانان اماراتي در روز نخست عيد فطر بعد از خوردن خرما و برخي شيريني- هاي سنتي لباس‌هاي نوي خود را پوشيده و به مسجد مي‌روند تا نماز عيد فطر را اقامه كنند.

عيد فطر در امارات عربي متحده سه روز تعطيل است و معمولا يك روز قبل از فرارسيدن عيد نيز تعطيل هستند.

پس از بازگشت از نماز افراد كوچك‌تر به خانه بزرگترهاي خود مي‌روند تا عيد را به يكديگر تبريك بگويند.

مسلمانان اماراتي پس از يك ماه روزه و عبادت در منازل خود با شيريني، ميوه و انواع خوراكي از ميهمانان خود پذيرايي مي‌كنند.

برگزاري جشن‌هاي مختلف در منازل و مكان‌هاي مختلف به همراه اعضاي خانواده، فاميل و دوستان و چراغاني اين مكان‌ها از ديگر سنت‌هاي مسلمانان پس از يك ماه روزه داري است.

بازي‌هاي دسته جمعي، نقاشي با حنا بر روي دست و داستان‌سرايي از ديگر مراسم‌هايي است كه در امارات عربي متحده در ايام عيد فطر برگزار مي‌شود.

به طور معمول روز عید در هند و پاکستان یک روز بعد از عربستان سعودی است اما در ایالات جنوب هند، کراما، در همان روزی که عربستان سعودی اعلام کرده است عید فطر است.

عید فطر در ترکمنستان

جشن عید فطر یکی از مراسم دیدنی و زیبا درمیان ترکمن‌های مقیم ترکمنستان است که همراه با رسوم خاصی اجرا می‌شود. اکثر مراسم عروسی و عقدکنان دخترها و پسرها در این روز فرخنده برگزار می‌شود. کوچک‌ترها به دیدن بزرگ‌ترها و ریش‌سفیدهای فامیل می‌روند و با شیرینی و نان‌های مخصوصی که از عسل و شیر تهیه شده پذیرایی می‌شوند. ریش‌سفیدها شروع به آواز خواندن و نواختن آلات موسیقی مخصوص ترکمن‌ها می‌کنند و کوچک‌ترها نیز آنان را همراهی می‌نمایند.

در میان زنان نیز شور و هلهله‌ای برپا است. آنان با لباس‌های رنگارنگ و طلا و جواهرات خود در این مراسم شرکت می‌کنند و به آماده کردن بساط نهار و شام می‌پردازند. مردم در پایان جشن عید فطر به همسران‌شان هدیه می‌دهند. مسابقه اسب دوانی و کشتی نیز جز مراسم جشن فطر است و برنده از ریش سفید قبیله جایزه دریافت می‌کند و او از آن به عنوان برکت زندگی‌اش یاد می‌کند.

عید فطر و مسلمانان ژاپنی

مسجد جامع توکیو هر ساله شاهد برگزاری عیدفطر و نماز فطر می باشد. مسلمانان ساکن در توکیوهمه ساله قبل از طلوع آفتاب به سوی مسجدجامع توکیو می آیند تا در نماز فطر شرکت کنند.این مسجد یکی از زیباترین و بزرگ ترین مساجدژاپن به شمار می رود. خادمین و بانیان ودست اندرکاران این مسجد اهل کشور ترکیه می باشند.

این مسجد دارای دو طبقه است وحیاطش در طبقه دوم قرار دارد. مسلمانان در هردو طبقه به جماعت می ایستند. امام جماعت مسجد نیز از اهالی ترکیه است و به ترکی صحبت می کند، اما گفته های او به انگلیسی و ژاپنی هم ترجمه می شود. به طور کلی مراسم عید فطر دراین مسجد حدود 2 ساعت برگزار می شود. پس ازنماز به نمازگزاران صبحانه مفصلی داده می شود وبا شکلات و شیرینی از آنان پذیرایی می شود.مسلمانان در ژاپن که از کشورهای مختلف بانژادهای گوناگون هستند این مراسم را در مسجدبرپا می کنند و آن روز به سرکار نمی روند ومرخصی می گیرند تا در خانه نیز به جشن ادامه دهند.

عید فطر و مسلمانان چین

منطقه خودمختار (هوی نینگ شیا) بزرگ‌ترین منطقه مسلمان نشین چین است. از میان جمعیت 5 میلیون و 300 هزار نفری این منطقه، (هوی‌ها) یک سوم آن را تشکیل می‌دهند. بقیه جمعیت این شهر را نیز مسلمانان تشکیل می‌دهند. این مسلمانان در (نینگ شیا) بیش از سه هزار مسجد ساخته‌اند. مسجد (تون شین) یکی از مساجد تاریخی و بزرگ این منطقه است که نماز عید فطر در آنجا برگزار می‌شود.